KULAĞIN YAPILARI

 

Kulak, kulak kepçesi hariç temporal kemiğin içine yerleşmiş bir organdır. Temporal kemik, simetrik olarak kafatasının her iki yanında bulunur.

İşitme Sistemi

• İşitme sistemi iki bölümden oluşur.

-Periferik işitme sistemi

-Santral işitme sistemi

Periferik İşitme Sistemi Anatomi ve Fizyolojisi

Periferik işitme sistemi üç bölümden oluşur.

1- Dış Kulak

2- Orta Kulak

3- İç Kulak

1-Dış Kulak

Kulak kepçesi ve kulak zarı olmak üzere iki yapıdan oluşur.

Kulak Kepçesi: Dış ortamdan gelen ses dalgalarının karşılaştığı ilk organ kulak kepçesidir.

Kulak Kepçesinin Görevleri

•Ses tayini/lokalizasyonu

•Gürültülü ortamda konuşmanın anlaşılması

•Sesleri toplama ve dış kulak yoluna iletme

Dış Kulak Yolu: Konkadan itibaren ölçüldüğünde ortalama 2.5-2.7 mm uzunluğunda olan bir yapıdır. Kulak kepçesi ile kulak zarı arasında bulunur ve kıvrımlı yapıda "S" şeklindedir.

• Kanalın ilk girişteki 1/3’lük kısmı kıkırdak (kartilaj), sonraki 2/3’lük kısmı ise kemik yapıdan oluşur. 

• Bebeklerde kemik yapı 7. ay civarında gelişimini tamamlar.

• Dış kulak yolu serümen veya kulak kiri adı verilen, koruyucu madde ile kaplıdır

• Dış kulak yolu ses dalgalarını kulak zarına (timpanik membran) iletir. 

• Ses enerjisi iletilirken bu yolda amplifiye edilerek (yükseltilerek) iletilir. Çünkü dış kulak yolu rezanatördür. 

• Dış kulak yolunun rezonans frekansı 3000-4000 Hz civarındadır.

2-Orta Kulak

Orta kulak, kulak zarı ile iç kulak arasında kalan bölümdür. 

• Ortalama hacmi, 2cm3'tür.

Kulak Zarı (Timpanik Membran): Kulak zarı, dış kulak yolunda ses dalgalarının oluşturduğu basınç ile titreşerek, orta kulaktaki kemikçikleri harekete geçirir.

• Kulak zarının gergin olan kısmına pars tensa, gevşek olan kısmına ise pars flaccida adı verilir.

• Otoskop ışığını yansıtan bölgeye ise ışık üçgeni, ışık konisi veya light reflex/cone of light denir.

• Kulak zarının her iki tarafı atmosfer basıncı ile dengelenmiştir. Zarın iç yüzünü östaki tüpü aracılığıyla farenksten gelen hava dengeler. 

• Böylece kulak zarının çökmemesi sağlanır.

Kemikçikler: Vücudun en küçük kemikçikleridir.

• Kulak zarı ile oval pencere (oval pencere; kokleanın uyarılmaya başlandığı bölge) arasında köprü oluştururlar

•İsimleri sırasıyla malleus (çekiç), incus (örs) ve stapes (üzengi) ‘tir.

Kemikçikler

• Malleus,incus ve stapes sesin iletimi ve amplifiye edilmesinde anahtar rollere sahip kemikçik zinicirini oluştururlar. 

• Stapesin tabanı oval pencereye oturur. 

• Çok yüksek şiddetli seslerde stapes kası kasılarak orta kulak sisteminin gerginliğini arttırır. 

Östaki Tüpü: Orta kulak boşluğunu nazofarenkse yani genize bağlar. Normalde kapalı durur.  

Çocuklarda östaki borusunun yetişkinlere göre daha kısa ve düz oluşu, allerjik yapı ve sık üst solunum yolu emfeksiyonu (ÜSYE) geçirmelerine neden olabilmektedir.

• Yutkunma, öksürme, çiğneme gibi hareketlerde açılarak orta kulağın havalanmasını ve orta kulak hava basıncının dış atmosferik basınç ile dengelenmesini sağlar. 

• En iyi ses iletimi orta kulaktaki basınç ile atmosfer basıncın eşit olması durumunda gerçekleşir. 

• Östaki tüpü bu görevi üstlenmiştir.

3-İç Kulak

• İç kulak, işitme organı (cochlea/koklea) ve denge organı (vestibüler sistem) den meydana gelmiştir

• Kemik labirent ve zar labirent (membranöz labirent) olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

• Kemik labirent temporal kemiğin içindeki kanaldır. 

• Membranöz labirent, işitme ve vestibüler sistemlerin uç organ yapılarını içeren kemik labirentteki sıvı dolu kanallardan oluşur. 

• Ayrıca membranöz labirent, kemik labirentin içindedir ve skala mediayı oluşturur. 

• Bir başka deyişle, membranöz labirent otomobil tekerleğinin iç lastiği gibi kemik labirentin içini işgal eder ve kemik labirent ile aralarında perilenf sıvısı bulunur. 

• Scala medianın içini ise endolenf denen berrak bir sıvı doludur.

• Koklea, 2,5 dönüşlü bir salyangoz kabuğu şeklini andıran, temporal kemik içinde sıvı dolu bir boşluktur. 

• Koklea Yunanca’da salyangoz anlamına gelen cochos sözcüğünden türetilmiştir.

• Koklea; skala timpani, skala vestibuli ve skala media olarak adlandırılan üç parçaya bölünür.

• Skala media, skala vestibuli ve skala timpani arasında uzanan endolenf sıvısıyla dolu bir kanaldır.

• Skala timpani ile skala mediayı ayıran basilar membran üzerinde korti organı bulunur. 

• Korti organında akustik enerjiyi nöral impulslara çeviren iç ve dış tüy hücreleri bulunmaktadır.

• Bazillar membranda, korti organı, dış tüylü hücreler, iç tüylü hücreler ve tektorial membran vardır 

• Baziler membranda dış tüylü hücreler 3 sıra halinde konumlanır ve yaklaşık her bir kokleada 12.000 civarı DTH bulunur. 

• Baziler membranda bulunan iç tüylü hücreler ise 1 sıra halinde bulunur ve yaklaşık her bir kokleada 3500 civarı İTH bulunur.

• Tüylü hücrelerde mekanik enerji, elektriksel enerjiye dönüştürülür ve bu enerji işitme sinirine iletilir.

 

Corti Organı

Santral İşitme Sistemi

• İşitme siniri, nöral uyaranları koklear çekirdeklerle sinaps yaparak daha üst merkezlere taşımaya başlar. 

• Santral işitsel sistemdeki her nukleus, uyaranı bir sonraki istasyona taşımakla yükümlüdür.

• Santral işitme sisteminin birincil işitme yolunda yer alan çekirdekler şunlardır:

1. Koklear Çekirdek 

2. Superior Oliver Kompleks 

3. Lateral Lemniscus 

4. İnferior Kollikulus  

5. Medial Genikülat Body 

6. İşitsel Korteks